Hayatımıza iyiden iyiye yerleşen ve gün içerisinde sıklıkla kullandığımız bitkileri ve bitki çaylarını ne kadar tanıyoruz? Kullandığımız bitki çayının etkisini, nasıl kullanmamamız gerektiğini, hangi durumlarda kullanıp, hangi durumlarda kullanmamamız gerektiğini biliyor muyuz? İşte bu sorulara yanıt vermek ve daha bilinçli bir tüketim gerçekleştirmek için bitkiler ve bitki çayları dünyasına göz atmakta fayda var.

Adaçayı ve Faydaları

Etkisi: Hazımsızlık şikayetlerinde kullanılan adaçayının aynı zamanda sakinleştirici ve rahatlatıcı etkisiyle gece uyku düzenini sağlayıcı bir etkisi vardır. İçerdiği cineol gibi etkili maddeler sebebiyle öksürüğü engellemekte, soğuk algınlığında aşırı terlemeyi azaltmaktadır.
Kullanılış Şekli: Günde 2-3 defa, 2 yaprak üzerine taze kaynatılan su ilave edilerek 5-10 dakika demlendikten sonra içilir.
Kullanılma Durumu: Aşırı kullanımda kan basıncının yükselebileceği ile ilgili çalışmalar vardır. Hamilelik süresince kullanılması önerilmemektedir.

Ayva Çayı ve Faydaları

Etkisi: Öksürükte yatıştırıcı ve boğazı yumuşatmak için ıhlamur gibi bitkiler ile birlikte kullanılması önerilir.
Kullanılış Şekli: Akşamları yatarken 1 çay kaşığı parçalanmamış ayva tohumu bir fincan su içerisinde 5-10 dakika demlenip içilir.
Kullanılma Durumu: Önerilen miktarlarda kullanıldığında herhangi bir risk bildirilmemiştir. Ancak ayva çekirdeklerinin fazla miktarda kullanılması zehirlenmeye yol açabileceği için önerilmemektedir.

Civanperçemi Çayı ve Faydaları

Etkisi: Özellikle adet dönemlerinde sancıyı hafifletmekte ve vücuttaki ödemin atılmasına yardımcı olmaktadır. Spazm ve ödem giderici etkisi mayıs papatyası ile benzemektedir. Halk arasında genellikle papatya yerine bu bitki kullanılmaktadır.
Kullanılış Şekli: Günde 2-3 defa 1.5-2 gram parçalanmış bitki kısmı taze kaynatılmış su ile 10-15 dakika demlendikten sonra içilir.
Kullanılma Durumu: Hamilelikte kullanılmaması önerilmektedir. Papatya polenlerine alerjisi olan kişilerde dikkatli olunmalıdır. Fazla miktarda kullanılması kan pıhtılaşmasını önleyici ve tansiyon ilaçları ile etkileşebileceğinden bilinçsizce, doktor kontrolü olmadan kesinlikle kullanılmamalıdır.

Ekinezya Çayı ve Faydaları

Etkisi: Bağışıklık sisteminin etkinliğini arttıran bitki olarak bilinen ekinezya, üst solunum yolu enfeksiyonlarından koruyucu ve tedavisinde yardımcıdır.
Kullanılış Şekli: Günde 5-6 defa sıcak su içerisinde 10-15 dakika demlenmesinden sonra içilmesi önerilmektedir.
Kullanılma Durumu: Papatya gibi bitkilere alerjisi olan kişilerde papatya bitkisi ile aynı aileden olması nedeniyle alerji görülmesi riski unutulmamalıdır.

Hindiba Çayı ve Faydaları

Etkisi: Sindirimi kolaylaştırıcı etkisi ile yapraklarından bitki çayı ve salata olarak yararlanıldığı gibi sıcak yemek olarak da kullanılabilmektedir.
Kullanılış Şekli: 10-15 dakika demlendikten sonra içilir.
Kullanılma Durumu: Önerilen miktarlarda kullanıldığında herhangi bir risk bildirilmemiştir.

Ihlamur Çiçeği Çayı ve Faydaları

Etkisi: Soğuk algınlığında şikayetleri hafifletici, terletici, balgam söktürücü etkisi mevcuttur.
Kullanılış Şekli: 2 gram kurutulmuş çiçek üzerine kaynatılmış sıcak su ilave edilerek 15 dakika demlendikten sonra içilir. Gün içerisinde bir kaç defa uygulama tekrarlanabilir.
Kullanılma Durumu: Herhangi bir risk durumu bildirilmemiştir.

Kuşburnu Çayı ve Faydaları

Etkisi: Kuşburnu meyvesi C vitamininden zengin olması nedeniyle güçlü bir antioksidan kaynağıdır. Soğuk algınlığından koruyucu ve tedavisine yardımcı olarak yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bir diğer önemli yararı ise iltihaplı hastalıklardaki etkinliğidir. Son yıllarda kuşburnu meyvelerinin ileri yaşlarda yaygın görülen bir dejeneratif eklem hastalığı olan eklem kireçlenmesi (osteoartrit) ve romatizma ağrılarının giderilmesindeki yararları da klinik araştırmalarla ortaya konulmuştur.
Kullanılış Şekli: Günde 2-3 defa kaynatılmış sıcak su ilave edilerek 10-15 dakika demlendikten sonra içilir. Yemeklerden 30 dakika sonra içilmesi önerilmektedir.
Kullanılma Durumu: Herhangi bir risk durumu bildirilmemiştir.

Mate Yaprağı Çayı ve Faydaları

Etkisi: Zihinsel ve fiziksel yorgunlukta; kafein içeriğine bağlı olarak uyarıcı etki gösterir.
Kullanılış Şekli: Kaynatılmış sıcak su 1 çay kaşığı yaprak üzerine dökülür ve 5-10 dakika demlenir.
Kullanılma Durumu: Önerilen miktarlarda kullanıldığında herhangi bir risk bildirilmemiştir. Ancak kafein içeriği nedeniyle kalp ve damar hastalarında tansiyonu yükseltebileceği, ülser hastalarında mide asitliğini artırarak rahatsızlığa yol açabileceği göz önüne alınarak fazla miktarda kullanılmamalıdır.

Rezene Çayı ve Faydaları

Etkisi: Sindirim sorunlarında, mide ve bağırsak hareketlerini artırıcı, gaz ve spazm giderici etkisi bilinmektedir. Emziren annelerde süt miktarını artırdığı bildirilmiştir.
Kullanılış Şekli: 1.5 gram parçalanmış tohum üzerine kaynatılmış sıcak su ilave edildikten 10 dakika demlenir ve içilir. Günde 2-3 fincan olarak tüketilmesi önerilmektedir.
Kullanılma Durumu: Hamilelik döneminde kullanılması önerilmemektedir.

Rhoibos Çayı ve Faydaları

Etkisi: Antioksidan etkilidir. Sinirsel gerginlik, alerjiler ve sindirim sorunlarında yararlanılmaktadır.
Kullanılış Şekli: Kaynatılmış sıcak su içerisinde 10 dakika demlenip içilir.
Kullanılma Durumu: Rhoibos ile ilgili yapılan klinik çalışmalar yeterli değildir bu nedenle güvenilir kullanım durumu tartışma konusudur.

Sarı Kantaron Çayı ve Faydaları

Etkisi: Hafif ve orta derecede depresyonlarda kullanılmaktadır.
Kullanılış Şekli: 2 çay kaşığı parçalanmış bitki üzerine kaynatılmış sıcak su ilave edilerek 10 dakika demlendikten sonra içilir.
Kullanılma Durumu: Kullanılan bazı ilaçlar ile (kalp ilaçları, depresyon ilaçları, siklosporin, antikoagülan vd.) etkileştiği bildirildiği için doktor kontrolü dışında kullanılması sakıncalı ve tehlikelidir.

Sinameki Yaprağı Çayı ve Faydaları

Etkisi: Bağırsak içeriğinin hacmini ve basıncı artırmak suretiyle kalın bağırsaktaki hareketliliği artırarak müshil etkisi göstermektedir.
Kullanılış Şekli: 0.5-2 gram parçalanmış yaprak üzerine kaynatılmış sıcak su ilave edilerek 10 dakika demlendikten sonra içilir.
Kullanılma Durumu: Uzun süre kullanılması bağırsak tembelliğine yol açabilmektedir. Bazı ilaçlar ile etkileştiği için bilinçsizce kullanılmamalıdır. Hamilelik döneminde kullanılması önerilmemektedir.

Tarçın Çayı ve Faydaları

Etkisi: İştah kaybı, kan şekeri kontrolünü sağlama gibi durumlarda etkilidir.
Kullanılış Şekli: Kaynatılmış sıcak su içerisinde 15 dakika demlenerek içilir. Günde 3-4 defa içilir.
Kullanılma Durumu: Önerilen miktarlarda kullanıldığında herhangi bir risk bildirilmemiştir. Hassas kişilerde alerjik tepkimeler görülebilmektedir. Hamilelerde kullanılması önerilmemektedir.

Zencefil Çayı ve Faydaları

Etkisi: Mide bulantısı ve boğaz ağrısının giderilmesi üzerine etkisi vardır.
Kullanılış Şekli: Kısık ateş üzerinde ağzı kapalı kapta 10 dakika kaynatılması, limon ve bal ilave edilmesi önerilmektedir.
Kullanılma Durumu: Hamilelerde zencefil miktarı günlük 1.5 gramın üzerine çıkarılmamalıdır. Safra salgılanmasını artırdığından, safra kesesi alınmış olan ve safra taşı bulunan kişilerde zencefil kullanılması tercih edilmemelidir.